Compassie is een werkwoord

‘Welkom. Ik ben blij dat je hier bent’. Deze woorden sprak de Birmese meditatieleraar Sayadaw U Kundala toen ik vroeg of ik in zijn centrum mocht komen mediteren.
Zijn kamer was een oase van rust en sereniteit. Het voelde voor mij als thuiskomen. Zijn verschijning was zacht, bescheiden, geduldig en vriendelijk. Kwaliteiten die vaak worden geassocieerd met compassie. Of met yin, de vrouwelijke kant die in de wereldreligies wordt gesymboliseerd in de vorm van bijvoorbeeld Moeder Theresa en Kwan Yin.

Toch kan compassie ook mannelijk zijn, yang. Mijn eerste leraar in Birma, Sayadaw U Pandita, was daar een voorbeeld van. Hij was fier, moedig en hoewel hij klein van stuk was vulde zijn aanwezigheid de hele ruimte. Hij was veeleisend, soms zelfs streng, en altijd zeer beslist. Geen spoortje twijfel of aarzeling. Maar ik had wel altijd het gevoel dat hij het beste met mij voor had. Een wijze vaderfiguur, een kompas op het meditatiepad. Als klein jongetje, zo vertelde hij eens, had hij in zijn dorp een hond gered uit een waterput. Zonder aarzeling was hij in actie gekomen. Tijdens de reddingsoperatie had de hond hem gebeten, maar daar had hij niets van gevoeld. Zijn compassie had hem doen volhouden.

Compassie is een werkwoord, aldus Thich Nhat Hanh. Hand in hand met wijsheid zorgt het ervoor dat we niet alleen in beweging komen bij het zien van lijden, maar kan het ook beslist optreden op het moment dat we iets onhandigs dreigen te doen. Compassie kan vanuit wijsheid ook sturen, begrenzen, zelfs ferm optreden. Denk bijvoorbeeld aan het geweldloze protest van Gandhi tegen de koloniale bezetter.
Yin en yang, beide verenigd in compassie. Ik moet denken aan de meditatie-instructie uit de Zen-traditie waarin beide kwaliteiten zo mooi tot uitdrukking komen: ga zitten met een rechte rug, stevig aan de achterkant, zoals een boom in de aarde staat. En laat het gebied aan de voorkant, bij je hart, verzachten en verder openen.

Blijf op de hoogte van het laatste nieuwsMeld je aan voor de nieuwsbrief

Meer artikelen van Joost

Lees ook de andere artikelen op Vipassana.nu.

Wereldwijde verbinding – taal en hart

Een blog van Riët Aarsse Terwijl een aantal van mijn Vipassana.nu collega’s de 90e verjaardag van Dingeman Boot vierden, was ik ondergedompeld in een wereldwijde online Insight Dialogue weekend retraite.…

Dukkha … een kleine verkenning

Een blog van Chris Grijns Als we schrikken van de verkiezingsuitslag, ons machteloos voelen bij humanitaire nood, als we helemaal genoeg hebben van het dagelijks nieuws, of ons schuldig voelen…

Verbinden met onze kernwaarden

Een blog van Mirjam Schild en Frits Koster Vanaf 7 oktober heeft de wereld een enorme schok gehad met de geweldsuitbarsting in het Midden-Oosten, waarbij een pijnlijk oud probleem in…

Hoe jezelf te geven aan deze wereld

In het Vipassana Centrum in Groningen organiseren we activiteiten die ingaan op samenleven in deze overgangstijd. Meditatie geeft de mogelijkheid om bewust te zijn van wat er speelt in lichaam…

Op weg … het pad is de verlichting

Een blog van Mirjam Schild Een paar weekenden terug hadden we het voorrecht onze kleindochter van 1,5 jaar twee dagen om ons heen te hebben. We besloten na het avondeten…

Idolen, spirituele inspiratie en chanting

Een blog van Riët Aarsse Als twintiger was ik gegrepen door die diepe lach, haar intense aanwezigheid, rauwe stem  en vrolijke energie op het podium. Ik was fan van Tina…

Het leven op een hoog in de Pijp

Een blog van Ria Kea Ik woon in een oude stadswijk ”de Pijp” in Amsterdam op 1 hoog. Een huis met 4 verdiepingen en ik heb beneden-en bovenburen. Een huis gebouwd in…

Nieuwe wegen vinden

Een blog van Joost van den Heuvel-Rijnders Bij het verlaten van de supermarkt zie ik twee kinderen staan, een jongen en meisje. Jaartje of tien. Ze verkopen hun oude speelgoed,…

Driedaagse, vierdaagse, vijf- of nogmeerdaagse

Een blog van Riët Aarsse Met plezier kijk ik naar de beelden van de Vierdaagse die een driedaagse wandeltocht werd. De beelden brengen me terug naar mijn studententijd toen ik…