|
|
|
Graag bieden we je vanuit het collectief van retraitebegeleiders - Vipassana.nu - deze Zomer Nieuwsbrief. We hopen je met onze blogs, boekbespreking en ander nieuws te inspireren. Veel leesplezier, namens Ank, Dingeman, Frits, Johan, Joost, Marij, Ria, Chris, Bart en Mirjam.
|
|
|
|
Nieuwe blog
|
Het zelf voorbij
|
|
|
Er is mij gevraagd een stukje te schrijven voor deze blog.
|
|
Gelijk met de vraag kwam de gedachte mee: “Dit is niets voor mij, ik kan niet schrijven”. En direct hoor ik mezelf hardop antwoord geven op die vraag: “Okay, ik schrijf een stukje voor de blog in mei. Vooralsnog schuif ik de vraag voor mij uit, ik heb immers nog voldoende tijd. Intussen komt er een idee op om iets te schrijven wat ik meemaak en tegenkom in het mediteren.
|
|
|
|
|
|
|
Bearing witness
|
Marij Geurts - 1 april 2019
|
|
|
Vorig jaar, mei 2018, had ik eindelijk de moed om deel te nemen aan de Vrede en Verzoeningsdagen in voormalig concentratiekamp Buchenwald, georganiseerd door de Zen Peacemakers. Bernie Glassman was ooit de initiatiefnemer voor deze dagen in kamp Auschwitz-Birkenau.
|
|
Na de oorlog geboren, opgegroeid met verhalen over de verschrikkingen van de tweede wereldoorlog, had ik als babyboomer toch ook het idee dat ik geen recht van spreken had. Gaandeweg de jaren groeide het besef dat we niet alleen onze persoonlijke maar ook de collectieve wonden onder ogen moeten zien om vrede in ons zelf en in de wereld mogelijk te kunnen maken.
|
|
|
|
|
|
|
|
Sila, work in progress….
Joost van den Heuvel Rijnders, Riët Aarsse en Hans Gijsen hebben een mooie conceptversie van ‘Handreiking training in ethiek voor meditatie-begeleiders’ opgezet. Dit concept is nu op drie locaties besproken met 35 begeleiders en organisatoren van diverse zitgroepen. Iedereen kreeg de
|
|
|
|
|
mogelijkheid om aanvullingen te geven. De auteurs constateren dat voor veel vipassana-beoefenaars vooral het mediteren centraal staat en dat boeddhisme tegenwoordig een synoniem lijkt te zijn voor meditatie.
|
Omdat het dagelijks leven zich in beperkte mate afspeelt op ons zitkussen, is het van belang als begeleiders om in de groepen de context van mediteren meer te expliciteren: het achtvoudig pad, inclusief de beoefening van sila. De lering van alle Boeddha’s: ‘Vermijd het kwade, doe het goede en ontwikkel de geest’ komt tot uiting in het achtvoudig pad en in drie pijlers van het boeddhisme: dana – sila – bhavana (vrijgevigheid - ethiek – meditatie).
Door de beoefening van sila geven we veiligheid aan onszelf en anderen. We ontwikkelen een geborgenheid waarin de beoefening van de Dhamma goed kan gedijen en ons eigen en het leven van anderen kan verfraaien. De beoefening van sila kan veel bijdragen aan vaardig leven als je niet op het meditatiekussen zit. Dan is het lastig om elk moment opmerkzaam zijn. We hebben naast mindfulness ook sila nodig om schade te beperken en heilzaam te leven. En vooral: we hebben uitwisseling en openheid nodig om met elkaar te onderzoeken hoe we omgaan met morele dilemma’s. De handreiking geeft achtergrondinformatie en tips voor meditatiebegeleiders.
|
|
Zelf was ik met tien andere begeleiders en organisatoren van sangha’s op 22 juni j.l. aanwezig op de bijeenkomst in Haarlem. We spraken over dilemma’s in het dagelijks leven: hoe ga ik om met mijn eigen hulpeloosheid? Waar laat ik al die slakken uit mijn tuin? Hoe eerlijk ben ik naar mijn partner als ik eigenlijk geen zin heb om naar zijn of haar verhalen te luisteren? Wat is erotiserend gedrag, wanneer is dat grensoverschrijdend? Hoe geef je aan als je ergens niet achterstaat? In dit gesprek kwamen we soms tot ‘oplossingen’ en werden achterliggende intenties helder.
|
|
We bespraken hoe we voorzichtig en subtiel willen laveren tussen de sila als normerende leefregels en de beoefening van wijsheid. We herkenden bij anderen de weerstand die vrijgevigheid, een beroep op moreel gedrag kan oproepen, bijvoorbeeld als we om dana vragen of als we de buurman aanspreken omdat hij ’s avonds laat de vuilnisbak buiten zet. Het kost moed om elkaar aan te spreken, om grenzen te stellen thuis, of op straat, om respect te hebben voor elkaar. Voor sommigen werd sila levendig in zichzelf bij het eigen toevlucht nemen, voor anderen was de vertaling van de vijf ethische leefadviezen in positieve termen inspirerend. Ook ervoeren velen het dagelijks reciteren van de vijf leefadviezen als stimulerend.
|
Aan de hand van de tekst en tips uit de handreiking brainstormden we over hoe we meer aandacht kunnen besteden aan sila in onze eigen meditatiegroepen. Bijvoorbeeld door soms eens een leefregel uit te diepen, door aandacht te hebben voor ieders verantwoordelijkheid om een veilige sfeer te bevorderen, of door onszelf vallen en opstaan te gunnen. Ook vond iedereen het belangrijk om van de sila niet weer een nieuw dogma te maken.
|
|
In de handreiking staan nu negen praktische tips om in groepen te werken aan sila-bewustwording en sila-beoefening. We zijn allen uitgenodigd om hierop aanvullingen te geven, zoals een gesprek voeren over de positieve effecten van sila in je huidige leven, of voorbeelden geven van situaties waarin stilstaan bij ethisch handelen (extra) waardevol is.
|
|
Vol goede voornemens gingen we uiteen en terug naar onze eigen begeleidingsgroepen. Ik zie uit naar de volgende versie van de ‘Handreiking training in ethiek voor meditatiebegeleiders’ … net als de handreiking is ook onze eigen sila-beoefening work in progress. Moge we vreugdevol oefenen en compassievol omgaan met de pijn van onze dilemma’s.
|
|
Chris Grijns, Amsterdam 23 juni 2019
|
|
|
|
|
|
Afscheid Hans Gijsen
|
Hans Gijsen heeft afscheid genomen van de Stichting Inzichts Meditatie (SIM). De SIM faciliteert met name retraites in Nederland en speelt al vanaf de oprichting in 1998 een grote rol in de ondersteuning van vipassana meditatie.
|
|
|
|
Bijna alle centra en zitgroepen in Nederland en België zijn aangesloten. Hans was op de achtergrond zeer actief en toegewijd. Waar de leraren en begeleiders vaak het gezicht zijn van de SIM was hij, samen met een team van andere enthousiaste bestuursleden, het brein achter veel activiteiten op gebied van vipassana. Diversiteit in het aanbod van leraren was daarbij een speerpunt. Zelf opgeleid in de Mahasi-traditie heeft de SIM onder leiding van Hans nooit een richting willen kiezen, maar de veelzijdigheid in vipassana-land omarmt en uitgedragen. Nieuwe ontwikkelingen, zoals Insight Dialogue, werden herkent en mogelijk gemaakt door de SIM.
Teleurstellend was de uitkomst van het project om toe te werken naar een gezamenlijk retraitecentrum. Het bleek niet haalbaar om alle stromingen en verschillende sangha’s in Nederland bij elkaar te brengen en gezamenlijk een mooie plek te creëren voor retraites.
Hans koos altijd voor de dialoog en was in zijn opstelling een echte Rotterdammer: recht door zee, open en direct. Wij danken Hans voor zijn bijdrage aan de dhamma in Nederland en wensen zijn opvolger, Jochem Stienstra, heel veel succes!
|
|
N.B. De overdracht van het SIM-voorzitterschap wordt op zaterdag 7 september a.s. in Rotterdam gevierd. Voor de catering is het van belang dat de SIM een indruk krijgt van het aantal deelnemers. Daarom bij belangstelling gelieve uiterlijk 26 juli een mail te sturen naar secretaris@simsara.nl, met als onderwerp ‘Aanmelden voor 7 september’ en duidelijk in de mail aan te geven met hoeveel personen je je aanmeldt.
|
|
|
|
|
Nieuws uit de regio
Enschede
|
Als de wind der verandering waait bouwen sommigen een muur,
anderen een windmolen.
(Chinees gezegde)
|
|
Stichting Inzichtmeditatie Twente (SIT) heeft een eigen ruimte in Enschede!
|
|
De meditatiegroep in Twente bestaat nu meer dan elf jaar. Vorig jaar zijn we een stichting geworden en er is nieuws: vanaf 1 augustus beschikken we over een eigen ruimte. Yes! Noodgedwongen moest SIT de huidige locatie op het Roombeek per half juli verlaten. Er komt een nieuwe eigenaar.
|
|
Iedere verandering brengt ook mogelijkheden met zich mee. Het bestuur is de afgelopen maand druk op zoek geweest naar een nieuwe locatie. In die zoektocht hebben een plek gevonden die we helemaal naar onze eigen smaak kunnen inrichten.
|
|
Een stille wens gaat hiermee in vervulling.
|
|
Het gebouw waar wij een ruimte gaan huren staat aan de Lijsterstraat 11, vlakbij onze huidige locatie. Sommigen kennen deze ruimte als Het Kompas, voormalig buurtcentrum. We hebben de beschikking over een ontvangstruimte en een meditatiezaal. Het wordt dus een meditatiecentrum die we samen sfeervol kunnen inrichten. Daarvoor doen we beroep op helpende handen, giften waaronder tafels en stoelen en mensen die het leuk vinden dit initiatief financieel te ondersteunen.
|
|
|
|
|
|
De keten van het voorwaardelijk ontstaan
|
|
|
|
In de boeddhistische psychologie geldt de wet of ‘keten van het voorwaardelijk ontstaan’ (paticcasamuppāda in het Pali) als een zeer precies uitgewerkt model van onbewust door het leven gaan. Het is een weergave van een ongezonde spiraal, waarbij we door onbewustheid steeds meer stress en lijden ervaren. Dit model, dat ook wel ‘de keten van het onderling afhankelijke ontstaan’ wordt genoemd, is van een bedrieglijke eenvoud.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Boekbespreking I
Edith Eger: De keuze - leven in vrijheid
|
Edith Eger, een jonge vrouw van 17, overleeft Auschwitz. Als ze 90 is schrijft ze een boek over haar leven, in en na het concentratiekamp.
|
|
In de trein onderweg naar het kamp gaf haar Moeder haar een goede raad: “We weten niet waar we naar toe gaan, we weten niet wat er gaat gebeuren. Maar onthoud één ding: niemand kan van je afnemen wat je in je mind hebt.”
|
In het kamp ervaart Edith haar innerlijke wereld als een bron van kracht. Dr. Mengele beveelt haar voor hem te dansen. Door in gedachten “An die schönen blauen Donau” te horen en het Operahuis in Boedapest voor zich te zien, kan ze haar angst overwinnen en voor hem dansen. In haar leven na de oorlog blijkt haar innerlijke wereld een bron van pijn te zijn, het wegduwen van traumatische gevoelens zet haar gevangen. Haar flashbacks, paniekaanvallen, het dwangmatig haar best doen om goed genoeg te zijn, dat zijn haar gevangenbewaarders geworden. Aan het gewone leven - als partner, moeder van drie kinderen, onderwijzeres op een school in een achterstandswijk, als psycholoog en als therapeute van veteranen en getraumatiseerde cliënten - leert ze om haar eigen gevangenis af te breken.
|
|
Ik vond het een heel boeddhistisch boek, terwijl de Dhamma er niet in wordt genoemd. De drie karakteristieken als bron van wijsheid (vergankelijkheid, dukkha en oncontroleerbaarheid) en de mogelijkheid tot bevrijding van lijden leerde Edith van het leven en aan het leven. Het boek beschrijft haar ontwapenende eerlijkheid om steeds opnieuw facetten van haar reactiepatronen onder ogen te zien. De compassie om te verzachten. Het nemen van haar verantwoordelijkheid om zich niet te identificeren met een slachtoffer rol. Om haat niet met haat te vergelden. De keuze om in vrijheid te leven.
|
Zie ook Youtube: interview Edith Eger met Jakob van Wielink, de school voor Transitie.
|
|
Boekbespreking door Ank Schravendeel
|
|
|
|
|
|
|
Boekbespreking II
Analayo: Satipatthana Meditation - A Practice Guide
(Windhorse Publications, 2018)
|
Vorig jaar heeft de in 1962 in Duitsland geboren boeddhistische monnik bhikkhu Analayo een nieuw boek aan zijn al rijke oeuvre toegevoegd. Hij is al zeer bekend geworden door zijn eerste werk Satipatthana, The Direct Path to Realization; dit werk is vertaald en door Asoka in 2012 uitgebracht als Satipatthana, de directe weg naar bevrijding. Ook andere boeken, zoals Meer zicht op Satipatthana (Asoka, 2016) en Compassie in leegte (Asoka, 2018)) hebben hem een erkenning gegeven als een van de meest gerespecteerde hedendaagse boeddhistische geleerden.
|
In dit nieuwe boek heeft Analayo juist gepoogd de beoefening van mindfulness minder academisch en meer praktisch toegankelijk te maken. De speelse tekeningen en het duidelijke accent op mildheid in de beoefening maakten het boek voor mij als lezer zeer aangenaam. Deze frisse benadering heeft mij als lezer weer nieuwe inzichten gebracht in de rijkdom die verborgen zit in het satipatthana-sutta, de lering die de basis vormt van de beoefening van vipassana- of inzichtmeditatie en die ook als grote inspiratiebron is gebruikt bij hedendaagse seculiere mindfulnesstrainingen, zoals Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) en Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT). Een aanrader voor iedere mediterende.
|
N.B. Dit boek zal volgend jaar (in de zomer) via Asoka gepubliceerd worden onder de titel Satipatthana meditatie – gids voor de praktijk.
|
|
Boekbespreking door Frits Koster
|
|
|
|
|
|
Online studiegroep Boeddhistische psychologie
|
Op maandagavond 30 september a.s. gaat het 4e seizoen van de online studiegroep Boeddhistische psychologie (Abhidhamma) van start. Een online studiegroep voor iedereen die meer wil leren over de werking van de geest.
|
|
|
|
|
Je krijgt studiemateriaal en de online bijeenkomsten zijn 1 keer per maand en duren een uur. Het uur is opgebouwd uit eerst een inleiding, die steeds door een andere spreker wordt gegeven (zoals Zuster Aggañāni, Nina van Gorkum en Frits Koster) en daarna mogelijkheid om vragen te stellen en ervaringen uit te wisselen. We bouwen voort op de vorige seizoenen, daarom is wat voorkennis wel nodig. Ben je geïnteresseerd en heb je nog geen ervaring met de Abhidhamma, dan raden we je aan om als voorbereiding (een aantal hoofdstukken van) het boek “Het web van wijsheid” van Frits Koster door te lezen.
|
|
Bianca Vermeij en Helena Pauptit
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Een fijne zomer toegewenst
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
